Βελιγράδι, το νέο άγαλμα του Στέφανου Νεμάνια διχάζει τους Σέρβους

Εθνολαϊκιστικό κιτς ή έργο τέχνης;

Σοβιετικού στυλ μνημείο του «δεσποτισμού» του Βούτσιτς;

Γράφει ο Γιώργος Στάμκος

Τα αποκαλυπτήρια ενός φαραωνικού μνημείου του μεσαιωνικού βασιλιά της Σερβίας, Στέφανου Νεμάνια (Stefan Nemanja, 1165-1228), τα οποία έγιναν, εν μέσω καραντίνας και Covid-19, την Τετάρτη 27 Ιανουαρίου 2021 στην πλατεία Σάβα στο κέντρο του Βελιγραδίου, προκάλεσαν ποικίλες αντιδράσεις στο εσωτερικό και εξωτερικό της Σερβίας. Τα αποκαλυπτήρια του γιγαντιαίου αγάλματος έγιναν στις 27 Ιανουαρίου 2021, την Ημέρα της εθνικής και θρησκευτικής γιορτής του Αγίου Σάββα, από τον ίδιο τον πρόεδρο της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς και πλήθος οπαδών του που, παρά τα περιοριστικά μέτρα λόγω Covid-19, αγνόησαν τις εντολές για «κοινωνική αποστασιοποίηση» και συγκεντρώθηκαν για να γιορτάσουν το νέο σύμβολο της σερβικής πρωτεύουσας, με τις ευλογίες προέδρου Βούτσιτς φυσικά.

«Αριστούργημα τέχνης» ή εθνολαϊκιστικό κιτς;

Ο πρόεδρος Βούτσιτς είπε στο συγκεντρωμένο πλήθος των χιλιάδων υποστηρικτών του, οι οποίοι δεν περιφρόνησαν τις οδηγίες για κοινωνική αποστασιοποίηση εν μέσω της πανδημίας του νέου κοροναϊού, ότι αυτό το «όμορφο» άγαλμα αντιπροσωπεύει ένα «αριστούργημα τέχνης» που είναι σύμβολο της σερβικής πολιτείας και ενότητας. Δήλωσε μάλιστα ότι όλοι όσοι «ονειρεύονται να το αφαιρέσουν» δεν θα πετύχουν το στόχο τους, γιατί αυτό το άγαλμα αντιπροσωπεύει «την άγκυρα ολόκληρου του σερβικού έθνους».

Το γιγαντιαίο χάλκινο γλυπτό, ύψους 23 μέτρων, του θρυλικού ιδρυτή του σερβικού κράτους και της δυναστείας των Νεμάνια, του Στέφαν Νεμάνια, τοποθετημένο σε επιχρυσωμένο βάθρο, σε σχήμα αυγού, στο κέντρο του Βελιγραδίου θα είναι νέο τοπόσημο της σερβικής πρωτεύουσας σύμφωνα με τη σερβική κυβέρνηση. Ωστόσο, επικριτές και αντιπολίτευση, το θεωρούν ως ένα κιτς μνημείο του εθνολαϊκισμού του Βούτσιτς, εμποτισμένο με άρωμα διαφθοράς.

Μνημείο στην «αλαζονεία» του Βούτσιτς

Οι επικριτές και η αντιπολίτευση στη Σερβία θεωρούν ότι αυτό το μνημείο είναι ένα μεγαλομανιακό, αλά Νίκολα Γκρουέφσκι εθνικιστικό στυλ, καθώς και ένα ακριβό δείγμα του εθνολαϊκιστικού και αυταρχικού τρόπου διακυβέρνησης του προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς, που υποθάλπει τη διαφθορά, και γι’ αυτό πρέπει να αφαιρεθεί. Οι σχολιαστές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στη Σερβία αποκάλεσαν αυτό το γλυπτό «Σάρουμαν σε Κίντερ Αυγό» και οι επικριτές δήλωσαν ότι το γλυπτό, που κατασκευάστηκε και σχεδιάστηκε στη Ρωσία, είναι ασυμβίβαστο με το παραδοσιακό σερβικό αρχιτεκτονικό στυλ και μοιάζει περισσότερο με μνημεία φαραωνικού μεγέθους της σοβιετικής εποχής.

Μια ανεξάρτητη συντηρητής τέχνης της Σερβίας είπε ότι το μνημείο αυτό είναι ένα «ιδεολογικό προϊόν του δεσποτισμού» που δεν έχει καμία σχέση με τη Σερβία και το Βελιγράδι του 21ου αιώνα. Από την πλευρά της η ιστορικός τέχνης Άιντα Τσόροβιτς είπε ότι δεν πρόκειται για ένα μνημείο για τον Στέφαν Νεμάνια αλλά για την «αλαζονεία» του Βούτσιτς.

Project «Βελιγράδι στο Νερό»: το «Ντουμπάι των Βαλκανίων»

Από την πλευρά της κυβέρνησης ο αναπληρωτής δήμαρχος του Βελιγραδίου, Γκόραν Βέσιτς, απέρριψε την κριτική, λέγοντας ότι το κάποτε παραμελημένο τμήμα της πόλης, δίπλα στον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό, «γίνεται ένα από τα πιο όμορφα μέρη της πρωτεύουσας» και ένα νέο κέντρο της πόλης.

Πράγματι το μνημείο του Στέφαν Νεμάνια τοποθετήθηκε σε μια ανακαινισμένη πλατεία μπροστά από τον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό του Βελιγραδίου. Αποτελεί κι αυτό τμήμα του μεγαλεπήβολου έργου «Βελιγράδι στο Νερό» (Beograd na Vodi / Belgrade Waterfront), το οποίο χρηματοδοτείται κυρίως από μια εταιρεία των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, ενώ υπάρχουν υποψίες και για off shore σερβικών συμφερόντων στα οποία εμπλέκονται συγγενικά πρόσωπα των κυβερνώντων, και περιλαμβάνει εμπορικά κέντρα, σε στιλ Ντουμπάι, ξενοδοχεία, καζίνο, και πολυώροφα κτίρια, δίπλα στον ποταμό Σάβα, παραπόταμο του Δούναβη.

Αντιγραφή του «Project Skopje 2014»;

Οι επικριτές συγκρίνουν συχνά αυτό το μνημείο, καθώς και άλλα παρόμοια στο Βελιγράδι, με το αμφιλεγόμενο «Project Skopje 2014», το πολυδάπανο σχέδιο του εθνικιστή πρώην πρωθυπουργού της Βόρειας Μακεδονίας, Νίκολα Γκρουέφσκι, για «ανανέωση» της πρωτεύουσας Σκόπια. Το αντίστοιχο μεγαλεπήβολο «κατασκευαστικό» σχέδιο του Γκρουέφσκι, το οποίο αποδείχθηκε ένα όργιο σπατάλης (κόστισε πάνω από 200 εκατομμύρια ευρώ) και διαφθοράς, ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 2000 ως το 2017, όταν ανήλθε στην εξουσία ο σοσιαλδημοκράτης Ζόραν Ζάεφ και το σταμάτησε. Αυτό το αμφιλεγόμενο κατασκευαστικό σχέδιο περιελάμβανε δεκάδες μνημεία και γλυπτά, καθώς και φαραωνικού τύπου κτίσματα, τα οποία φιλοδώρησαν στα Σκόπια τον, καθόλου κολακευτικό, χαρακτηρισμό της «πρωτεύουσας του εθνολαϊκιστικού κιτς των Βαλκανίων».

Τόσο το σχέδιο «Beograd na Vodi» του Βούτσιτς, όσο και το περιβόητο «Project Skopje 2014» του Γκρουέφσκι, έγιναν συνώνυμα της σπατάλης, της διαφθοράς και της έλλειψης διαφάνειας. Συγκεκριμένα η τιμή που καταβλήθηκε στον Ρώσο γλύπτη για το μνημείο του Στέφαν Νεμάνια ανακηρύχθηκε «κρατικό μυστικό». Ωστόσο οι ανεξάρτητοι εκτιμητές θεωρούν ότι πρέπει να δόθηκαν περίπου 9 εκατομμύρια ευρώ (11 εκατομμύρια δολάρια), πολλά εκ των οποίων κατέληξαν σε μίζες. Αυτό και μόνο του αποτελεί ύβρη για μια φτωχή και ταλαιπωρημένη χώρα, όπως η Σερβία, όπου η πλειονότητα του πληθυσμού της πασχίζει να τα βγάλει πέρα με βασικό μισθό λίγο κάτω από 300 ευρώ το μήνα.

Νεοεθνικιστική Νεκροπολιτική

Επιπλέον, ενώ είναι γνωστό από την ιστορία πως ο Σέρβος βασιιλιάς Στέφανος Νέμανια έκανε μια ουσιαστική στροφή προς τον βυζαντινοορθοδοξο πολιτισμό απομακρυνόμενος από την καθολική Δύση, θα έπρεπε ένα άγαλμά του να είναι πολύ πιο σεμνό και λιτό και να φανερώνει αυτή τη λεγόμενη «βυζαντινοσερβική» σύνθεση, που οδήγησε στη αρκετούς Σέρβους βασιλιάδες και αριστοκράτες να εγκαταλείπουν την εξουσία και να φορούν το κουκούλι του μοναχού σε ορθόδοξα μοναστήρια. Αντίθετα αυτό το μεγαλομανιακό γλυπτό, που κατασκευάστηκε και σχεδιάστηκε στη Ρωσία, είναι ασυμβίβαστο με το παραδοσιακό σερβικό αρχιτεκτονικό στυλ και μοιάζει με μνημεία μεγάλου μεγέθους της σοβιετικής εποχής.

Τα Βαλκάνια του 21ου αιώνα συνεχίζουν να επιδίδονται σε Νεκροπολιτική και σε εργαλειακή χρησιμοποίηση των νεκρών και των μνημείων για λόγους εθνολαϊκιστικής πολιτικής και εσωτερικής κατανάλωση και για αυτό συνεχίζουν να είναι με το ένα πόδι τους στον Μεσαίωνα…

Φωτογραφίες: Γιώργος Στάμκος, Βελιγράδι, Ιανουάριος 2022

Η ΝΕΚΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ

Η Νεκροπολιτική των Βαλκανίων

γράφει ο Γιώργος Στάμκος

Ο Γάλλος Γεωγράφος JeanBrunhes έγραφε το 1922 στο βιβλίο του La Geographie de L iHistoire, για τους λαούς των Βαλκανίων που μόλις είχαν βγει από τη δίνη μιας δεκαετίας συνεχόμενων πολυαίμακτων πολέμων με εκατομμύρια νεκρούς [Βαλκανικοί Πόλεμοι (1912-13), Α’  Π.Πόλεμος (1914-1918) και Ελληνο-τουρκικός Πόλεμος (1919-1922)]: «Το παρελθόν αναβιώνει ολόκληρο λες και οι νεκροί ξαφνικά ανασταίνονται και αναγεννούν στους ζώντες τα προπατορικά πάθη –ανασυντάσσουν την πλέον επιθετική ή ιστορική αλληλεγγύη και εγείρουν τις αιώνες έχθρες–, καταλύουν τις πρόσφατες συμμαχίες, τις οποίες συγκρότησαν οι ευφυείς πολιτικές προσπάθειες»…

Η Επιστροφή των νεκρών

Οι νεκροί είναι παρόντες. Ειδικά στις μεταπολεμικές περιόδους. Συμμετέχουν στο μεταπολεμικό πολιτικό παιχνίδι, συμβάλλοντας έτσι στον μεταφυσικό εκτροχιασμό της πολιτικής. Αυτό ακριβώς συνέβη μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, την επέτειο της100ετούςς λήξης του οποίου θα εορτάσει η Ευρώπη στις 11 Νοεμβρίου του 2018. Κατά τη διάρκειά του δεκάδες εκατομμύρια Ευρωπαίοι κατέβηκαν στην κόλαση των λασπωμένων χαρακωμάτων για να υπερασπιστούν με την ίδια τους της ζωή την «αξιοπρέπεια του Έθνους». Εκατομμύρια άνθρωποι σκοτώθηκαν στα σφαγεία των χαρακωμάτων για κερδίσουν, και να ξαναχάσουν στη συνέχεια, λίγα τετραγωνικά μέτρα λάσπης. Πέθαναν σ’ έναν παράλογο πόλεμο, όχι για τα δικά τους συμφέροντα, ούτε και για το καλό της ανθρωπότητας, αλλά θυσιάστηκαν ως ασήμαντα πιόνια των αντιμαχόμενων εθνικισμών και των εξουσιαστικών ελίτ της Ευρώπης. Σ’ έναν πόλεμο, χωρίς πραγματικούς νικητές και ηττημένους, στον οποίο στο τέλος όλοι έχασαν. Ωστόσο, μετά το τέλος του πολέμου οι εθνικιστές και οι δημαγωγοί πολιτικοί της Ευρώπης, επικαλούνταν συχνά τους πολυάριθμους νεκρούς του Α’΄Π. Πολέμου, λες και ήταν ακόμη ζωντανοί και υπαγόρευαν τις επιθυμίες τους σ’ αυτούς που παρέμειναν ζωντανοί, και είχαν τύψεις γιατί επιβίωσαν ενώ εκατομμύρια άλλοι σκοτώθηκαν. Οι εθνικιστές πολιτικοί και ειδικά οι Φασίστες και οι Ναζιστές (εθνικοσοσιαλιστές), μιλούσαν εξ ονόματος των νεκρών -αυτής της “ουράνιας πλειοψηφίας”- λες και οι νεκροί τους έδωσαν με κάποιο πληρεξούσιο την εξουσία για να εκφράζουν τις θελήσεις τους. Στόχος τους ήταν φυσικά να καταλύσουν τη Δημοκρατία, που είναι ένα πολίτευμα που βασίζεται στην πολιτική βούληση της πλειοψηφίας των ζωντανών, βάζοντας στο πολιτικό παιχνίδι την “ουράνια πλειοψηφία” των νεκρών, εισάγοντας δηλαδή τη Νεκροπολιτική (Necropolitics).

Οι αδικοχαμένοι νεκροί του πρώτου Μεγάλου Πολέμου, όπως αποτυπώθηκαν στο χώρο κατά το Μεσοπόλεμο, με τις απέραντες στρατιωτικές νεκροπόλεις,τα πολυάριθμα μνημεία του “Αγνώστου Στρατιώτη”, με τύμβους και αγάλματα, έμοιαζαν να κοιτούν επικριτικά τους ζωντανούς σα να τους ζήλευαν γεμάτοι έξαψη κάτω από τις κρύες πλάκες των τάφων τους. Από τη πλευρά τους οι ζωντανοί ένιωθαν ενοχές, αλλά και μια νεκροφιλία προς τους αδικοχαμένους συγγενείς και φίλους τους, η οποία αποτυπώθηκε τόσο στην πολιτική, στην τέχνη, στη λογοτεχνία, όσο και στις μεταφυσικές τους πεποιθήσεις.

Η τέχνη του Μεσοπολέμου είναι νεκρόφιλη. Στα τέλη της δεκαετίαςτου 1920, περίοδο μεγάλης οικονομικής κρίσης στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, οι φόβοι των θυμάτων της κρίσης και των επιζήσαντων του Πολέμου, εξορκίστηκαν στα κινηματογραφικά πρόσωπα του Δράκουλα, του Φρανκεστάιν, του Κινγκ Κονγκ, της Μούμιας κ.α. Το Χόλιγουντ κατάφερε να παρουσιάσει τις καταστροφολογικές ταινίες του ως «σύγχρονα ομοιώματα των εξαφανισμένων μας τελετουργιών» (Ιγνάσιο Ραμονέ), στις οποίες λαμβάνουν χώρα συλλογικές τελετουργικές μάχες κατά των δυνάμεων του σκότους κι εξορκίζονται έτσι οι κίνδυνοι που απειλούν τον κόσμο μας. Θέλοντας να ξεφύγουν από ένα ζοφερό παρόν οι άνθρωποι εκείνης της εποχής προτίμησαν να βυθιστούν σ’ ένα κόσμο ψευδαισθήσεων όπως ήταν ο νεοεμφανιζόμενος κινηματογράφος που είχε έντονες τάσεις νεκροφιλίας. Άλλωστε ο ίδιος ο Κινηματογράφος είναιφύσει νεκρόφιλος διότι αποθανατίζει ανθρώπους που έπειτα από κάποια χρόνια θα είναι κι αυτοί νεκροί, αλλά εμείς θα τους βλέπουμε πάντα “παγωμένους” ως ζωντανούς μέσα από τις κινηματογραφικές σκηνές που συμμετείχαν.

Τα Νεκρόφιλα Βαλκάνια

Απ’ όλες τις περιοχές της Ευρώπης τα Βαλκάνια είναι ίσως η περισσότερο νεκρόφιλη. Από τα παράξενα προϊστορικά ταφικά μνημεία του Lepenski Vir στο Δούναβη ως ταΝεκρομαντεία και τις δοξασίες περί Άδη των αρχαίων Ελλήνων, από τους μεσαιωνικούς θρύλους για τα βαμπίρ, τους βούκοντλακ ,τους νεκροζώντανους και τις βογομιλικές νεκροπόλεις, μέχρι τα απέραντα νεκροταφεία και παράξενα ταφικά έθιμα, που επιβιώνουνως τις μέρες μας, τα Βαλκάνια είναι νεκρόφιλα ως το μεδούλι τους. Γι’ αυτό είναι και στοιχειωμένα. Είμαι σίγουρος γι’ αυτό: “Μπαίνοντας υπεροπτικά από τη Νότια Ευρώπη στη Μεσόγειο, είναι ένα απέραντο κοιμητήριο άταφων, ανήσυχων αναμνήσεων ανείπωτων ωμοτήτων και αδικαίωτης Ιστορίας”. (Άρνολντ Σέρμαν, Στο Κατώφλι του Χάους).

Οι νεκροί είναι πανταχού παρόντες στα Βαλκάνια. Όχι μόνον στα νεκροταφεία και στις απέραντες νεκροπόλεις τους. Τους θυμόμαστε στα εκκλησάκια στις άκρες των δρόμων, στα σέρβικα Κραϊπουτάσι (πέτρινοι οδοδείκτες-τάφοι αφιερωμένοι στη μνήμη κάποιου αδικοχαμένου), στους τάφους των αγίων, που συχνά το σκήνωματους είναι μουμιοποιημένο και λατρεύεται ως θαυματουργό, αλλά και στα πολυάριθμα μνημεία πεσόντων και μαχών. Οι ζωντανοί στα Βαλκάνια ζουν κάτω από την επικυριαρχία των νεκρών τους. Τα “Ψυχοσάββατα” πιστεύουν πως οι ψυχές των νεκρών περιπλανώνται γύρω από τους τάφους τους και προσπαθούν να τους κατευνάσουν. Στη Σερβία έχουν τη συνήθεια να τρώνε και να πίνουν πάνω από τους τάφους των συγγενών τους, να τους ρίχνουν λίγο ρακί στο χώμα, να τους ανάβουν ένα τσιγάρο, θαρρείς πως είναι ζωντανοί και τους κάνουν παρέα. Στο “Χαρούμενο Νεκροταφείο” στο χωριό Σαπάντζα στη Μαρά Μούρες της Ρουμανίας οι νεκροί αναπαύονται μέσα σε μια κοσμογονία χρωμάτων και αστείων ποιημάτων, που αποτελεί τη συνέχεια μιας μακραίωνης παγανιστικής παράδοσης των βαλκανικών λαών, προερχόμενη κυρίως από τους αρχαίους Θράκες, η οποία μπολιάστηκε με τον Χριστιανισμό. Προωθώντας την ιδέα της μετά θάνατον ζωής ο Χριστιανισμός κατέστησε την επίγεια ζωή ένα είδος “φροντιστηρίου”, που προετοιμάζει τις ανθρώπινες ψυχές για το Επέκεινα. Στην κοιλάδα του Τίμοκ, στη ανατολική Σερβία, όπου ζουν κυρίως Βλάχοι και είναι διαδεδομένη η λεγόμενη “βλάχικη μαγεία”, υπάρχει το πολύ παράξενο έθιμο του λεγόμενου “Μαύρου Γάμου” (Orade Pomana), όπου ένας ζωντανός μπορεί να παντρευτεί μια νεκρή νύφη και το αντίστροφο.

Ο αιμοδιψής Βλαντ Τέπες, το αρχέτυπο των Βαλκάνιων βαμπίρ, με τους χιλιάδες παλουκωμένους και σταυρωμένους που άφηνε στο διάβα του, συνεχίζει να προκαλεί τρόμο, ακόμη και σε όσους διαβάζουν την ιστορία του, ενώ ο λογοτεχνικός πύργος του (από τον οποίο εμπνεύστηκε ο συγγραφέας του Δράκουλα Μπραμ Στόκερ), στο Μπραν της Τρανσυλβανίας είναι “τόπος προσκυνήματος” για τους βαμπιρολάγνους ανά τον κόσμο.

Στο χωριό Ρούπιτε της Βουλγαρίας, δίπλα στα ελληνικά σύνορα, χιλιάδες άνθρωποι προσέρχονται στον τάφο της Μπάμπα Βάνγκας, της τυφλής προφήτισσας των Βαλκανίων, πιστεύοντας πως, ακόμη και μετά θάνατο, μπορεί να τους θεραπεύσει και να τους βοηθήσει να βρουν το δρόμο τους, τον έρωτά τους ,την τύχη και την ευτυχία τους.

Γιατί όμως τα Βαλκάνια είναι τόσο πολύ στοιχειωμένα από φαντάσματα νεκρών και Νεκρόφιλα; Ευθύνεται άραγε η μακραίωνηκαι αιματοβαμμένη ιστορία τους,  με τους αλλεπάλληλους πολέμους, τις υποδουλώσεις,τις σφαγές και τις πολυαίμακτες μάχες, που έχουν δημιουργήσει στους ζωντανούς μια μόνιμη αίσθηση ανασφάλειας, που φαίνεται ακόμη κι από λαϊκές φράσεις όπως “σήμερα είμαστε, αύριο δεν είμαστε”. Στα Βαλκάνια οι νεκροί δεν είναι ασφαλείς ούτε στα νεκροταφεία τους, που συχνά ξεθάβονται και καταστρέφονται όταν, έπειτα από κάποια αλλαγή συνόρων, βρεθούν σε “λάθος” χώρα.  Ακόμη και οι ιστορίες των νεκρών συχνά διαστρεβλώνονται και αλλάζουν από τους ζωντανούς για λόγους συμφέροντος ή εθνικιστικής προπαγάνδας.

Στρατιές “Νεκροζωντανων” στοιχειώνουν τα Βαλκάνια

Μεταξύ Ανατολής και Δύσης, μεταφυσικής και ορθολογισμού, τα Βαλκάνια έχουν μια δική τους ιδιαίτερη ταυτότητα και μια μεταφυσική νοοτροπία στην οποία κυριαρχεί όχι τόσο ο φόβος του θανάτου, όσο η εδραιωμένη πεποίθηση για το εφήμερο της ζωής και της ιστορικής πραγματικότητας,που είναι συνεχώς ρευστή. Υπάρχει ένα πρόβλημα στη σχέση των βαλκανικών λαών με το Χρόνο και την Ιστορία. Στα Βαλκάνια ζούμε μονίμως στο παρελθόν, που είναι και το “βασίλειο των νεκρών”. Όχι για το παρόν ή για το μέλλον, που είναι η πατρίδα των επόμενων γενεών. Η ορθοδοξία άλλωστε, που είναι και η κυρίαρχη θρησκεία στα Βαλκάνια, θεωρεί τη ζωή και το παρόν ως “φροντιστήριο” για τη μεταθάνατον ζωή. Οι Βαλκάνιοι δεν πιστεύουν στην “προκαθορισμένη σωτηρία”, όπως οι Δυτικοί Προτεστάντες, ούτε στις μετεμψυχώσεις κι ενσαρκώσεις που πιστεύουν στην Ανατολή. Στη Δύση η λεγόμενη Προτεσταντική Ηθική της Εργασίας,όπως εύστοχα την περιέγραψε ο Μαξ Βέμπερ στις μελέτες του, επιτρέπει την επικέντρωση στο Εδώ και Τώρα, δημιουργώντας προϋποθέσεις οικονομικής επιτυχίας και βάζοντας τα θεμέλια ενός καπιταλιστικού συστήματος με επίκεντρο το κέρδος. Στα Βαλκάνια αντίθετα το κέντρο βάρους της ύπαρξης μετατίθεται στο Επέκεινα, στο “βασίλειο των νεκρών”, παραμελώντας συχνά τις υποχρεώσεις του Εδώ και Τώρα για χάρη μιας μεταθάνατον “αποζημίωσης”.

Στα Βαλκάνια είναι γνωστό πως δεν υπάρχει εμπιστοσύνη στο κράτος και στην εκάστοτε κυβέρνηση, παρά μόνον στους “μεγάλους άνδρες”, διότι από την Ιστορία , απ’ τη “Στρατιά των Νεκρών”, θυμόμαστε και ξεχωρίσουμε μόνον τους “μεγάλους άνδρες” και τους ηρωοποιούμε. Γι’ αυτό και στην περιοχή μας επικρατεί μια νεοεθνικιστική νοσταλγία για “ένδοξες εποχές”, για “εποχές ηρώων”, που εκφράζεται ως μια επικίνδυνη επιθυμία αναβίωσης των πολεμικών οραμάτων του παρελθόντος. Έτσι τα φαντάσματα και οι εφιάλτες του βαλκανικού παρελθόντος, όλοι οι αιμοδιψείς δαίμονες, έμοιαζαν να ξαναζωντανεύουν με τους πολέμους της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας, όπου η κάθε πλευρά μαχόταν για τη “τιμή και την αξιοπρέπεια” των αδικοχαμένων νεκρών της, προσπαθώντας να “αποδώσει δικαιοσύνη” με αίμα, δημιουργώντας έτσι μια νέα στρατιά αδικαίωτων νεκρών, έναν φαύλο κύκλο αίματος που μεταφέρεται από γενιά σε γενιά…

Ο Γιώργος Στάμκος είναι συγγραφέας και δημοσιογράφος, ειδικός για βαλκανικά θέματα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΤΑ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΒΙΒΛΙΑ:

DIA DE LOS MUERTOS: Η “ΗΜΕΡΑ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ” ΣΤΟ ΜΕΞΙΚΟ

DIA DE LOS MUERTOS

Η “ΗΜΕΡΑ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ” ΣΤΟ ΜΕΞΙΚΟ

Γράφει ο Γιώργος Στάμκος

Η ανθρωπότητα βρίσκεται συνεχώς κάτω από την επικυριαρχία των νεκρών. Για κάθε ανθρώπινο πλάσμα που ζει σήμερα στη Γη αντιστοιχούν πάνω από τριάντα φαντάσματα ανθρώπων που κάποτε περπάτησαν στον πλανήτη μας. Μπορεί ο Άρθουρ Κλαρκ να αποφαίνεται ποιητικά πως «για κάθε άνθρωπο που κάποτε έζησε, λάμπει στο διάστημα κι ένα αστέρι», αυτό όμως δεν μειώνει καθόλου το γεγονός ότι ζούμε σ’ έναν πλανήτη στοιχειωμένο από φαντάσματα αδικαίωτων νεκρών. Έναν πλανήτη βαρύ από το αίμα, συνήθως αδικοχαμένων νεκρών, το βάρος της μνήμης των οποίων είναι συχνά ασήκωτο στις συνειδήσεις των ζωντανών και τις στοιχειώνουν…

Την ίδια περίοδο που ο αγγλόφωνος κόσμος γιορτάζει το Halloween, το Μεξικό γιορτάζει την «Dia de Los Muertos», την Ημέρα των Νεκρών. Πρόκειται για μια γιορτή σχετικά με το θάνατο, αλλά με μια τελείως διαφορετική προσέγγιση από αυτή που έχουμε εμείς συνηθίσει. Είναι μια έκρηξη των χρωμάτων και της ζωής, που θυμίζει το ¨Χαρούμενο Νεκροταφείο” και τα ταφικά έθιμα στο Μαραμούρες της Ρουμανίας, τα οποία κατάγονται από τους αρχαίους Θράκες.

Την Ημέρα των Νεκρών σε κάθε γωνιά του Μεξικού, πλήθος συγκεντρώνεται για να τραγουδήσει και να χορέψει, τιμώντας τους νεκρούς, με την παράδοση να θέλει όλα αυτά να γίνονται σε νεκροταφεία, τα βράδια των δύο πρώτων ημερών του Νοεμβρίου. Είναι μια γιορτή γεμάτη συμβολισμούς προς τιμή των αγαπημένων προσώπων που έχουν φύγει. Οι ρίζες αυτής της βρίσκονται στα βάθη της ιστορίας, στον πολιτισμό των Αζτέκων, αλλά και πολύ παλαιότερα στην εποχή των Τολτέκων και των Ναχούα, τότε που το πένθος ήταν ασέβεια προς τους νεκρούς. Για αυτούς τους προ-ισπανόφωνους πολιτισμούς, ο θάνατος αποτελούσε ένα φυσικό στάδιο στη συνέχεια της ζωής. Οι νεκροί συνέχιζαν να αποτελούν μέλη της κοινότητας, μέσω της μνήμης και του πνεύματός τους. Τη μέρα των νεκρών επέστρεφαν στη Γη για να γιορτάσουν μαζί με τους ζωντανούς.

Οι ζωντανοί σε βωμούς, που κατασκευάζονταν σε σπίτια ή νεκροταφεία, αφήνουν φαγητό, νερό, ποτό και ό,τι άλλο επιθυμούν να προσφέρουν, πιο προσωπικό ή πιο κοινό, καλωσορίζοντας τους ταξιδιώτες από τον άλλο κόσμο. Με αυτόν τον τρόπο αποδεικνύουν και την αγάπη τους και το σεβασμό τους προς τους νεκρούς. Για να τους καλωσορίσουν στήνουν γλέντια σε δρόμους και πλατείες και ολονυκτίες σε νεκροταφεία. Κατά τη διάρκεια αυτής της μέρας στην Πόλη του Μεξικού πραγματοποιείται μεγαλειώδη παρέλαση με εκατοντάδες χιλιάδες να ξεχύνονται στους δρόμους για να τιμήσουν τους αγαπημένους τους νεκρούς. Ανταλλάσσουν calaveras, ποιήματα με μακάβριους στίχους (ακόμα και σπουδαίοι ποιητές γράφουν calaveras), τα οποία απαγγέλλουν με χιούμορ και χαρά.

Βασικό στοιχείο της Ημέρας των Νεκρών είναι και τα cempasuchitl (κατιφέδες, στη γλώσσα Ναουάτλ), λουλούδια που αποτελούν μέρος της παράδοσης, καθώς “έχουν τη μυρωδιά του θανάτου και της ζωής”. Το έντονο κιτρινοπορτοκαλί χρώμα τους φωτίζει τον βωμό που δημιουργούν οι Μεξικανοί για τους προγόνους τος και τους βοηθά να επιστρέψουν εκεί που τους περιμένουν με φαγητό, φρούτα και με ό,τι τους ευχαριστούσε όταν ήταν ζωντανοί.

ΣΤΟ ΛΥΚΟΦΩΣ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ

Η Ιστορία και η μνήμη, αυτό είναι που μας κάνει ανθρώπους. Αυτό και η επίγνωση του θανάτου. “Με τον άνθρωπο εμφανίστηκε και ο άνθρωπος”, υποστήριξε ο Χέγκελ (1770-1831). Η επίγνωση του θανάτου μας κάνει να επιθυμούμε να επεκτείνουμε τη ζωή μας εις βάρος των άλλων, κι αυτή είναι η ρίζα του αγώνα για εξουσία. Μας κάνει επίσης να θέλουμε να μείνουμε “αθάνατοι”, έστω και εμμέσως, διαμέσου της αναπαραγωγής των γονιδίων μας ή μέσα από το έργο μας. Για κάποιους συγγραφείς ο θάνατος είναι συχνά “επιλογή καριέρας”, εκτοπίζοντας μετά θάνατον τους ζωντανούς ανταγωνιστές τους από τα ράφια των βιβλιοπωλείων. Άλλωστε οι νεκροί δε θα γεράσουν ποτέ, όπως γερνάμε εμείς που μείναμε ζωντανοί… 

ΝΕΚΡΟΛΑΤΡΕΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΠΕΡΙ

ΝΕΚΡΟΛΑΤΡΕΙΑΣ

ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

“ΠΡΟΣΟΧΗ! ΕΔΩ ΑΡΧΙΖΕΙ Η ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ’’

Πινακίδα εισόδου για τις κατακόμβες του Παρισιού

 

Γράφει ο Κώστας Λάντος

 

Διάβασα το άρθρο ΣΕΡΒΙΚΗ ΝΕΚΡΟΦΙΛΙΑ του αγαπητού συνταξιδιώτη Γιώργου Στάμκου και σέβομαι και εκτιμώ την άποψη του αλλά να μου επιτραπεί με κάθε καλοπροαίρετη διάθεση να παραθέσω κάποιους προβληματισμούς και διαφωνίες σχετικά με το άρθρο για χάρη διαλόγου και όχι αντιπαράθεσης. Πρωτίστως θα ήθελα να επισημάνω ότι ο τίτλος ‘’νεκροφιλία’’ κυρίως χρησιμοποιείται για άτομα που συνάπτουν σεξουαλικές σχέσεις με νεκρούς οπότε κατά την άποψη μου ο δόκιμος όρος θα έπρεπε να είναι ‘’νεκρολατρεία’’ και ως έτσι θα το χρησιμοποιώ παρακάτω..

 

Η ΛΗΘΗ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ ΕΠΙΦΕΡΕΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΚΜΗ ;

Συμφωνώ ότι υπάρχει κίνδυνος αυτή η νεκρολατρεία μπορεί να εκμεταλλευτεί από εθνικιστές και να αναδυθούν επικίνδυνα κινήματα που μπορούν να μας επιστρέψουν σε σκοτεινές εποχές αλλά θα ήθελα να επισημάνω ότι η διαγραφή της ιστορίας και μία επιδιωκόμενη λήθη από κάποιους κύκλους μπορεί να εμπεριέχει εξίσου τον ίδιο κίνδυνο προς επικράτηση κινημάτων με ολιγαρχικό χαρακτήρα άλλου τύπου ή να μας οδηγήσει σε καταστάσεις πολύ επικίνδυνες. Δεν μπορείς την σφαγή 50.000 Ελλήνων στην Σμύρνη το 1922 να το αποκαλείς «συνωστισμό». Να δώσω και ένα πιο έμπρακτο παράδειγμα για να γίνω πιο κατανοητός σχετικά με το Κυπριακό. Εδώ και χρόνια πολιτική της Τουρκίας είναι να παρουσιάσει το κυπριακό πρόβλημα ως αντιπαράθεση δύο κοινοτήτων και όχι ως εισβολή και κατοχή από τούρκικα στρατεύματα και σιγά σιγά αυτή η στάση υιοθετήθηκε από τα κυπριακά κόμματα του κατεστημένου. Αυτό όμως μπορεί να εξελιχθεί σε μία επικίνδυνη κατάσταση για την Κυπριακή Δημοκρατία.. Γιατί αν γίνει αποδεκτό από εμάς τους ίδιους και στην συνέχεια από την διεθνή κοινότητα ότι το πρόβλημα είναι μεταξύ δύο κοινοτήτων και όχι εισβολής τότε ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΜΕ να αποδεκτούμε την παραμονή τούρκικων στρατευμάτων στο νησί και επεμβατικά δικαιώματα της Τουρκίας σε περίπτωση λύσης με πολύ σοβαρές μελλοντικές παρενέργειες. Δυστυχώς αυτή η στάση των κυπριακών κομμάτων για παραχάραξη της ιστορίας είναι ένας λόγος που ανέβηκαν τα ποσοστά του εθνικιστικού κόμματος στην Κύπρο και είσοδος στην Βουλή και όχι ο ίδιος ο λαϊκισμός ή πολιτικής νεκρολατρείας από τους ίδιους…

Η πεποίθηση μου είναι ότι πρέπει να αντιμετωπίζουμε τα ιστορικά γεγονότα όπως έχουν, στην προκειμένη περίπτωση το πρόβλημα της Κύπρου είναι η εισβολή από την Τουρκία. Δεν πρέπει να θεωρούμαι εθνικιστής γιατί το πιστεύω αυτό (κάποιοι το προβάλλουν σαν πολιτικό και κοινωνικό επιχείρημα αυτό) και σίγουρα τα πραγματικά γεγονότα του 1974 δεν πρέπει να διαιωνίσουν το μίσος και να αποτελέσουν εμπόδιο για λύση του προβλήματος και επανένωση του νησιού. Μαθαίνουμε όλοι από τα λάθη μας ώστε να μην τα επαναλάβουμε και μόνο έτσι θα κτίσουμε γερές και σωστές βάσεις για ένα καλύτερο μέλλον…

Ακόμη ένα παράδειγμα που μπορεί άνετα να χρησιμοποιηθεί και γίνεται έντονο στις μέρες μας σχετικά με τους προγόνους μας και χαρασσόμενες πολιτικές είναι για το εργατικό δίκαιο. Θεωρείται νεκρολατρεία αν επικαλεστούμε τους αγώνες που έδωσαν με αίμα οι πρόγονοι μας ώστε εμείς να απολαμβάνουμε μία αξιοπρεπή εργασία με 8ωρο, δίκαιες απολαβές και ωφελήματα; Στην περίπτωση αυτή, η λήθη αυτών των αγώνων θα μας έκανε έρμαια στο Κεφάλαιο και στα αφεντικά και θα μας εξανάγκαζαν σε ένα είδος σύγχρονης δουλείας, όπως για κακή ώρα γίνεται τώρα στην Ελλάδα, όπου πτυχιούχοι νέοι δουλεύουν 12ωρο για 300 ευρώ χωρίς ωφελήματα και κοινωνικές εισφορές εκ μέρους εργοδοτών. Η’ οι απεργιακές κινητοποιήσεις που γίνονται στην Γαλλία όπου ο Μακρόν προσπαθεί να αφαιρέσει κεκτημένα των εργαζόμενων του γαλλικού λαού που πάντα είχε έντονη συνδικαλιστική δράση και μπορούμε επίσης να ανατρέξουμε ακόμη πιο πίσω στο παρελθόν με την Γαλλική Επανάσταση το 1789 που άλλαξε την ροή της παγκόσμιας ιστορίας, όπου ο επαναστατημένος λαός κατάργησε τις μοναρχίες και τους φεουδάρχες (όπου σήμερα μπορούν να παρομοιαστούν εύκολα με τις πολυεθνικές ως σύγχρονη φεουδαρχία της αγοράς).

Αναφέρεται στο άρθρο ότι ‘’ Δεν πρέπει να τους αφήνουμε να επηρεάζουν, και μάλιστα αρνητικά, την καθημερινότητα μας ή τις πολιτικές μας΄΄ όμως πραγματικά πρέπει να διερωτηθούμε όντως αυτό είναι εφικτό; Και αν ναι σε ποιο βαθμό; Προσωπικά πιστεύω ότι είναι ένα πάρα πολύ δύσκολο εγχείρημα να επιτευχθεί. Οι φράσεις ‘’η ιστορία επαναλαμβάνεται’’ ή ‘’ η ιστορία κάνει κύκλους’’ δεν είναι τυχαίες γιατί παρατηρήθηκε μέσα από τις σελίδες της ότι μοτίβα του παρελθόντος παρουσιάζονται σε μελλοντικές καταστάσεις. Εξάλλου η πλειοψηφία των ίδιων των πολιτικών παραδέχεται ότι έχει πρότυπα νεκρούς ηγέτες και τις πολιτικές τους και πιστεύουν λανθασμένα ή μη ότι τώρα εκείνοι μπορούν να τις εφαρμόσουν καλύτερα. Άρα η πολιτική νομίζω είναι πολύ δύσκολο να διαχωριστεί από ιστορικά γεγονότα και πιο συγκεκριμένα από νεκρούς που καθόρισαν αρνητικά ή θετικά τα γεγονότα αυτά. Και αυτό δεν συμβαίνει μόνο στην πολιτική αλλά και σε προσωπικό επίπεδο, όταν υιοθετούμε πρότυπα ηρώων ή νεκρών προσώπων ή προγόνων και πως τελικά αυτό συμβάλλει στην διαμόρφωση της προσωπικότητας μας με θετικό ή αρνητικό τρόπο.

Θα ήθελα να επισημάνω την προσωπική μου άποψη ότι απέναντι στην ιστορία και στους προγόνους μας πρέπει να είμαστε αντικειμενικοί. Δηλαδή την ίδια στιγμή που εμφανίστηκε στις Θερμοπύλες ο βασιλιάς Λεωνίδας της Σπάρτης και έγινε σύμβολο Ανδρείας και Αντίστασης ανά τους αιώνες, εμφανίστηκε και ο Εφιάλτης, το αιώνιο σύμβολο της Προδοσίας και της Ντροπής. Πρέπει να διδασκόμαστε από τους προγόνους μας για να μην επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη και αν θέλουμε να επαναλάβουμε επιτεύγματα τους, να γίνεται σε ρεαλιστικά πλαίσια προσαρμοσμένα στην σύγχρονη εποχή και να χρησιμοποιούνται ως παράδειγμα και όχι να υπόκεινται σε κάποιου είδους νεκρολατρεία. Για παράδειγμα βλέπω στα social media και σε δηλώσεις επίσημων προσώπων ‘’μας λείπει ένας Κολοκοτρώνης ή ένας Παπαφλέσσας’’ ή ‘’για πρωθυπουργό χρειαζόμαστε ένα Μέγα Αλέξανδρο’’… Κάποιοι πρόγονοι μας εκπροσωπούν ΙΔΕΕΣ ή και κάποιοι έγιναν οι ίδιοι ΙΔΕΕΣ όποτε αυτό που χρειάζεται είναι κάποιος να εφαρμόσει τις ΙΔΕΕΣ τους στον σύγχρονο κόσμο με λογικό και εποικοδομητικό τρόπο και όχι με τυχοδιωκτικό για προσωπική και κομματική ανέλιξη του στην εξουσία… Εξάλλου αν λειτουργούσε σωστά η σημερινή Δημοκρατία μας και δεν υπήρχε κρίση αξιών και οικονομική παρακμή, τότε ο κόσμος δεν θα είχε την ανάγκη να ανατρέξει σε ένδοξους προγόνους, ούτε κάποιοι θα είχαν την δυνατότητα να εκμεταλλευτούν την ανάγκη αυτή του κόσμου. Για παράδειγμα η Μέρκελ στις πρόσφατες γερμανικές εκλογές δέκτηκε έντονη κριτική από στελέχη του κόμματος της και από τον Τύπο ότι στην ουσία αυτή είναι η ‘’μητέρα’’ του ακροδεξιού κόμματος και σ’ αυτήν οφείλεται η άνοδος τους.

Αναφέρεται στο άρθρο ότι ‘’Υπόψιν, η Δημοκρατία είναι πολίτευμα των ζωντανών και ενεργών Πολιτών, που βασίζεται στη δύναμη της πλειοψηφίας των ζωντάνων ανθρώπων και όχι στην επίκληση της «ουράνιας πλειοψηφίας» των νεκρών μας‘’ αλλά καταρχάς διερωτώμαι αν το σημερινό πολίτευμα μας είναι όντως Δημοκρατία ή κάποια εκπτωτική μορφή της ή ακόμη και μία καμουφλαρισμένη δικτατορία. Επίσης βάση των πιο πάνω θα ήθελα να διαφωνήσω ότι η Δημοκρατία πρέπει να είναι πολίτευμα ζωντανών και ενεργών Πολιτών (αν είναι, τότε να την αναθεωρήσουμε) και θεωρώ ότι είναι επιτακτική ανάγκη να γίνει πολίτευμα και μη ζωντανών Πολιτών και δεν αναφέρομαι στους νεκρούς αλλά στις επόμενες μελλοντικές γενεές που δεν γεννήθηκαν ακόμη. Με αυτό τον τρόπο θα διαφυλάξουμε τα κεκτημένα και θα επενδύσουμε σε αυτά, θα αλλάξουμε στάση προς την Ζωή και θα επιφέρουμε την πολυπόθητο αειφόρο ανάπτυξη για το Περιβάλλον και τον Πλανήτη. Η Νορβηγία που εφάρμοσε αυτό το μοντέλο τουλάχιστον σε οικονομικό επίπεδο (δημιουργία ταμείου από έσοδα εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων για τις μελλοντικές γενεές) έχει καταφέρει να εξασφαλίσει για τους μελλοντικούς πολίτες της ένα αξιοσέβαστο χρηματικό ποσό όπου θα τους διασφαλίζει ένα ασφαλές οικονομικό μέλλον αλλά και πόρους για αντιμετώπιση οποιασδήποτε μορφής κρίσης.

Η ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ ΕΠΙ ΤΩΝ ΖΩΝΤΑΝΩΝ ( ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ )

Στο άρθρο αναφέρεται ότι «Οι νεκροί είναι πανταχού παρόντες στα Βαλκάνια και με τη συνεχή επίκληση τους εκ μέρους των ζωντανών επανέρχονται συνεχώς στο προσκήνιο συμβάλοντας έτσι στο «μεταφυσικό εκτροχιασμό» της πολιτικής…» και προβληματίζομαι αν όντως το φαινόμενο είναι μονοδιάστατο δηλαδή γίνεται επίκληση εκ μέρους των ζωντανών ή με ψυχολογικό και κάποιο μεταφυσικό τρόπο οι νεκροί μας επηρεάζουν και καθορίζουν τις πολιτικές και τις ενέργειες μας; Αποτελεί ολόκληρο θέμα διατριβών και βιβλίων οι προβληματισμοί και τα παραδείγματα που θα αναφέρω αλλά θα τα συνοψίσω ώστε να εκφράσω τις απόψεις μου.

Να αρχίσω με ένα πιο ανθρώπινο παράγοντα που επηρεάζεται από τους νεκρούς και δεν είναι άλλος από την ψυχολογία και την ψυχοσύνθεση μας σε περίπτωση που χάσουμε κάποιο αγαπημένο πρόσωπο μας. Αναφέρομαι στο γεγονός όταν κάποιος γονιός έχασε το παιδί του με πολύ άδικο τρόπο και θα προσπαθήσει να ξεπεράσει τον χαμό του αλλά δεν τα καταφέρει γιατί το νεκρό παιδί του στοιχειώνει τα όνειρα του τις νύκτες ή τις σκέψεις του σε στιγμές μοναξιάς. Αν δεν μπορούμε να εντάξουμε την περίπτωση αυτή στο μεταφυσικό πεδίο τότε μπορούμε να πούμε ότι δεν γίνεται συνειδητή επίκληση προς τους νεκρούς. Τότε το επηρεαζόμενο στοιχειωμένο άτομο από τους νεκρούς μπορεί να αλλάξει την πολιτική μιας κοινωνίας έστω και αν δεν είναι άτομο σε θέση εξουσίας, για παράδειγμα μπορεί να πιστέψει ότι με μία εκδικητική πράξη εναντίον της κοινωνίας θα επιφέρει εξιλέωση και δικαιοσύνη της ψυχής του αγαπημένου νεκρού του και θα εξορκίσει για τον ίδιο τους στοιχειωμένους εφιάλτες του. Το γεγονός αυτό παρατηρείτε ήδη στην τρομοκρατία όπου μεμονωμένα άτομα ή ακόμη και φανατικοί ισλαμιστές στρατολογούν εύκολα κάποιο γονιό που έχασε το παιδί του σε βομβαρδισμό των Αμερικανών για παράδειγμα. Και πραγματοποιηθεί μία τρομοκρατική ενέργεια και τότε η Αμερική πρέπει να αλλάξει την πολιτική της άρα βλέπουμε ότι ένα νεκρό παιδί στην Μέση Ανατολή επηρέασε την κοινωνική πολιτική της Αμερικής.

Τι γίνεται αν όντως οι νεκροί μας επισκέπτονται στα όνειρα μας (και δεν αποτελεί σύμπτωμα του υποσυνείδητου) όπως αναφέρονται διάφορες μεταφυσικές θεωρίες; Στην περίπτωση αυτή, είναι οι νεκροί που επικαλούνται τους ζωντανούς …

Στην μεταφυσική ερμηνεία του φαινομένου θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τον επηρεασμό των νεκρών προς τους ζωντανούς υπό την μορφή των Σκεπτομορφών… Υπάρχουν θεωρίες στα πλαίσια της παραψυχολογίας, της μεταφυσικής και κυρίως της κβαντικής φυσικής που αναφέρουν ότι ένα νεκρό άτομο, ακόμη και μη υπαρκτό, μπορεί να υλοποιηθεί σε πνευματικό επίπεδο σε Σκεπτομορφή και όταν το επικαλούμαστε αυτό να δρα εκ μέρους μας είτε για πράξεις καλοτυχίας είτε για εκδικητικές πράξεις.. Τι γίνεται όμως σε περίπτωση που η Σκεπτομορφή αναπτύξει δική της συνείδηση ή ακόμη να έχει την συνείδηση της όσο ήταν ζωντανό άτομο και θελήσει να παρέμβει στα καθημερινά δρώμενα μας; Τα κίνητρα του θα ήταν ποικίλα ανάλογα με την προσωπικότητα του από αγάπη μέχρι εκδίκηση και οι τρόποι που μπορούσε να το πετύχει πάλι θα ήταν ποικίλοι από επηρεασμό της ύλης (σου χαλάει τα φρένα του αυτοκινήτου και έχεις θανατηφόρο ατύχημα) ή επηρεασμό της σκέψης σου (σου εμφυτεύει σκέψεις αυτοκτονίας ή γνωρίζει το μέλλον και σου εμφυτεύει τους αριθμούς του τζόκερ).

Μέσα στο ίδιο πλαίσιο μπορεί να ενταχθεί και η θεώρηση που έχει κυρίως η Δυτική κοινωνία για τα φαντάσματα όπου ερμηνεύουν τις ψυχές των νεκρών που δεν εξιλεώθηκαν και δεν αναλήφθηκαν στους Ουρανούς γιατί ένας άδικος θάνατος ή η προσκόλληση σε κάποιο αγαπημένο πρόσωπο τους δεν τους αφήνει να το πράξουν και με κάποιο τρόπο επικοινωνούν με τους ζωντανούς… Πληθώρα από ταινίες του Χόλυγουντ πραγματεύονται το σενάριο αυτό και πως οι νεκροί με τις ψυχές τους επηρεάζουν τους ζωντανούς …

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Είμαστε άρρηκτα συνδεδεμένοι με το παρελθόν και τους νεκρούς απογόνους μας με πάρα πολύ ισχυρούς δεσμούς και είναι δύσκολο έως ακατόρθωτο να αποκοπούν. Το DNA τους βρίσκεται στο αίμα μας, η συνείδηση τους βρίσκεται στην ψυχή μας, οι θυσίες τους βρίσκονται στην καλοπέραση μας , οι αγώνες τους βρίσκονται στην ελευθερία μας.

Στο άρθρο αναφέρεται ότι ‘’Πρέπει να τιμούμε και να σεβόμαστε τη μνήμη των νεκρών μας, των κάθε νεκρών, αλλά ως εκεί» και σίγουρα θεωρώ ότι δεν πρέπει να είμαστε προσκολλημένοι στο παρελθόν αλλά για να τιμούμε και να σεβόμαστε σωστά την μνήμη των νεκρών μας δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στα πρόσωπα τους, δηλαδή σε μνημόσυνα, τρισάγια και εορταστικές εκδηλώσεις. Πρέπει να τιμούμε τους αγώνες τους και τις θυσίες τους αφού μας παρέδωσαν ένα καλύτερο παρόν από αυτούς και έτσι πρέπει να πράξουμε και εμείς για τους απογόνους μας. Θεωρώ πως όταν δεν το τηρούμε αυτό, όντως ‘’τρίζουν τα κόκκαλα τους στο τάφο τους’’ και μας στοιχειώνουν με διάφορους τρόπους. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι πραγματοποιείται μία επανάσταση των νεκρών προς τους ζωντανούς που ζητούν επιτακτικά από εμάς να προβληματιστούμε και να αφυπνιστούμε και ίσως ακόμη να μας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για επερχόμενα δεινά.

Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αφήσουμε κανένα να εκμεταλλευτεί την μνήμη των νεκρών μας για τις πολιτικές του επιδιώξεις αλλά ταυτόχρονα σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αφήσουμε κανένα να σπιλώσει την μνήμη τους και τις θυσίες τους με τις εφαρμοσμένες πολιτικές του…

ΜΟΛΙΣ ΕΠΑΝΕΚΔΟΘΗΚΕ!

(αφού εξαντλήθηκε από παντού)

Το μοναδικό βιβλίο-οδηγός για τα Βαλκάνια

ΣΤΟΙΧΕΙΩΜΕΝΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ

Eξερευνώντας τα Μυστικά της Βαλκανικής Ενδοχώρας

Συγγραφείς:  ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΤΑΜΚΟΣ & ΜΙΛΙΤΣΑ ΚΟΣΑΝΟΒΙΤΣ

  

ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΩ AMEΣΑ ΤΑ «ΣΤΟΙΧΕΙΩΜΕΝΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ»;

 

Το βιβλίο (400 σελίδες) κανονικά στοιχίζει 25 ευρώ, αλλά σας το προσφέρουμε με έκπτωση 20% και ΔΩΡΕΑΝ  τα έξοδα αποστολής και αντικαταβολής (μέσω  ΕΛΤΑ), θα σας έρθει άμεσα στο σπίτι σας

Μόνον με 20 ευρώ!

Τηλεφωνείστε ΤΩΡΑ στο

2392.110215

ή στο 6945522050

ή στείλτε στον ίδιο αριθμό μήνυμα (SMS) με τα στοιχεία σας (Ονοματεπώνυμο, Διεύθυνση, Ταχυδρομικός Κώδικας και Τηλέφωνο) γράφοντας “Στοιχειωμένα Βαλκάνια”.

Μπορείτε επίσης να δώσετε την παραγγελία σας και τα στοιχεία σας στο mail:

stamkos@post.com

ΠΡΟΣΟΧΗ: ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΑ ΑΝΤΙΤΥΠΑ!

 

«Ένα φάντασμα στοιχειωνει τον Δυτικό Πολιτισμό.

Το Φάντασμα των Βαλκανίων»

Maria Todorova, Imagining the Balkans