ΕΛΛΑΔΑ Υπάρχει φως στο βάθος του τούνελ;

Γράφει ο Γιώργος Στάμκος

ΤΑ ΠΙΚΡΑ ΔΑΚΡΥΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ. Ένα χρόνο μετά την οικονομική διάσωσή της από τα δάνεια των χωρών της Ευρωζώνης και του ΔΝΤ (IMF) η Ελλάδα μοιάζει να βρίσκεται στο σημείο απ’ όπου ξεκίνησε: χρειάζεται μια νέα διάσωση. Όταν το Μάιο του 2010 η Ελληνική Κυβέρνηση υπέγραφε μια από τις μεγαλύτερες δανειακές συμβάσεις στην Ιστορία, ύψους 110 δισεκατομμυρίων Ευρώ, με σκοπό η χώρα να αποφύγει τη χρεοκοπία, πολλοί ήταν εκείνοι που προέβλεπαν πως η επιβολή των μέτρων της αυστηρής δημοσιονομικής λιτότητας θα οδηγούσε την ελληνική οικονομία σε μακροχρόνια ύφεση και το δημόσιο χρέος της σε δυσθεόρατα ύψη. Προέβλεπαν πως η υπογραφή του Μνημονίου (Memorandum) μεταξύ Ελλάδας και Τρόϊκας (ECB, Ευρωπαϊκή Επιτροπή καιIMF), και τα αυστηρά μέτρα που ακολουθούσαν, θα έσπρωχναν την ελληνική οικονομία σ’ ένα φαύλο κύκλο ύφεσης, σε «αργό θάνατο»…

Ένα χρόνο μετά η Ελλάδα, αν και απέφυγε τη χρεοκοπία, μοιάζει να βρίσκεται στη μέση του τούνελ, χωρίς ακόμη να μπορεί να δει το φως στην άκρη του. Η οικονομία της βρίσκεται σε μεγάλη ύφεση εδώ και τρία χρόνια (-2% το 2009, -4,4% το 2010 και -3,5% το 2011), το δημόσιο έλλειμμα, αν και περιορίστηκε σημαντικά, βρίσκεται σκαρφαλωμένο στο 10,5% (2010) του ΑΕΠ και το δημόσιο χρέος της αναμένεται να αναρριχηθεί στο 166,1% του ΑΕΠ τον επόμενο χρόνο (από 142,8% το 2010 και 157,7% το 2011). Η γλώσσα των αριθμών μας λέει πως η οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα δεν είναι και η καλύτερη και ίσως χειροτερέψει κι άλλο πριν αρχίσει να βελτιώνεται.

Στην πραγματική οικονομία τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα. Η επίσημη ανεργία έχει φτάσει στο 15,2% και θα ανέβει κι άλλο την επόμενη χρονιά, καθώς οι επιχειρήσεις αυξάνουν καθημερινά τις απολύσεις, ενώ δεν δημιουργούνται νέες θέσεις απασχόλησης. Οι μισθοί και συντάξεις στο Δημόσιο τομέα έχουν μειωθεί ως και 30% και στον ιδιωτικό ως 20%, οι κοινωνικές παροχές μειώθηκαν και όλοι οι φόροι αυξήθηκαν, ειδικά αυτός στη βενζίνη που αυξήθηκε κατά 50%. Ενώ πριν ένα χρόνο η Ελλάδα είχε μία από τις φθηνότερες τιμές βενζίνης στην Ευρώπη, σήμερα εξ αιτίας της αύξησης των φόρων η μέση τιμή της φτάνει το 1,7 Ευρώ το λίτρο.Η ελληνική οικοδομική δραστηριότητα έχει μειωθεί κατά 70% και ο τζίρος των εμπόρων αυτοκινήτων έχει μειωθεί κατά το ήμισυ. Η κατανάλωση έπεσε σημαντικά σχεδόν σε όλους τους τομείς και αρκετοί Έλληνες, μέσα σ’ αυτό το κλίμα ανασφάλειας, έβγαλαν τα χρήματά τους στο εξωτερικό αποδυναμώνοντας ακόμη περισσότερο τις ελληνικές τράπεζες, που στηρίζονται όλο και πιο πολύ στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.Αν η ελληνική εθνική οικονομία ήταν μάτι, θα δάκρυζε…

ΟΡΓΙΣΜΕΝΟΙ ΣΑΝ ΕΛΛΗΝΕΣ. Πίσω όμως από τους αριθμούς υπάρχουν άνθρωποι και αυτοί οι άνθρωποι υποφέρουν όλο και περισσότερο. Και είναι πολύ οργισμένοι. Άνθρωποι που έχασαν τις δουλειές τους, απολύθηκαν ή έκλεισαν τις επιχειρήσεις τους. Μισθωτοί και συνταξιούχοι που είδαν τα εισοδήματά τους να μειώνονται σημαντικά, ενώ στα πάντα γύρω τους οι τιμές αύξαιναν. Επαγγελματίες και μικροεπιχειρηματίες, που είδαν τις δουλειές τους να μειώνονται και τον τζίρο τους να πέφτει, απειλώντας πλέον την ίδια τους την επιβίωση. Γονείς που δεν έχουν να προσφέρουν στα παιδιά τους τα βασικά, ενώ οι λογαριασμοί και οι τραπεζικές δόσεις στοιβάζονται απλήρωτοι στη γωνία. Νέοι πτυχιούχοι που το μόνο όνειρο τους είναι πλέον να μεταναστεύσουν σε κάποια πλούσια χώρα του εξωτερικού. Όλοι αυτοί είναι πολύ θυμωμένοι. Αισθάνονται ότι τιμωρούνται άδικα για τα λάθη των προηγούμενων κυβερνήσεων, αλλά κι από την πολιτική τουMemorandum, που επέλεξε να σώσει τις τράπεζες και τους δανειστές της Ελλάδας, φορτώνοντας το λογαριασμό στις πλάτες του ελληνικού λαού, που βρίσκεται πλέον στο θάλαμο της εντατικής. Όλα αυτά δημιουργούν ένα κλίμα ανασφάλειας, γκρίνιας και απαισιοδοξίας για το μέλλον, καθώς μόνο οι δύο στους δέκα Έλληνες πιστεύουν πλέον πως η χώρα θα βγει από την κρίση στα επόμενα 2-3 χρόνια. Οι περισσότεροι θεωρούν πως η Κρίση ήρθε για να μείνει.

Ο ελληνικός λαός ξεχειλίζει από οργή και ψάχνει τρόπους για να ξεσπάσει. Πρώτο θύμα το πολιτικό σύστημα, που έχει αγγίξει πλέον τα ναδίρ της αξιοπιστίας του. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως τόσο η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, όσο και το αντιπολιτευόμενο κόμμα της Νέας Δημοκρατίας (τα δύο «κόμματα εξουσίας» στην Ελλάδα) δεν συγκεντρώνουν από κοινού ούτε το 50% των ψήφων του εκλογικού σώματος. Ενισχυμένα βγαίνουν τα μικρότερα κόμματα ειδικά της Αριστεράς με το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας να φτάνει στο 12% και όλα τα αριστερά κόμματα μαζί στο 25% του εκλογικού σώματος. Ενισχυμένη βγαίνει και η Ακροδεξιά, με το κόμμα ΛΑΟΣ (Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός) να φτάνει το 8%, κερδίζοντας φτηνούς λαϊκιστικούς πόντους χάρη στο δοκιμασμένο χαρτί της ξενοφοβίας και του εθνικισμού.

Η οργή του ελληνικού λαού εκφράστηκε με τη μαζική συμμετοχή των εργαζομένων στις συνεχείς πανελλαδικές απεργίες, όπως αυτή που έγινε στις 11 Μαΐου του 2011, και δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές κατέβηκαν στους δρόμους της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και των άλλων ελληνικών πόλεων. Δυστυχώς κι αυτές οι μαζικές διαδηλώσεις αμαυρώθηκαν από περιστατικά βίας, τόσο εκ μέρους των αναρχικών ομάδων, όσο και από την πλευρά της αστυνομίας, που κακοποίησε και έστειλε στο νοσοκομείο με «ανοιγμένα κεφάλια» αρκετούς διαδηλωτές. Η αστυνομική βία και οι απαράδεκτες εικόνες των ξυλοδαρμών που έκαναν τον γύρο του κόσμου, ανάγκασαν τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη Χρήστο Παπουτσή να δηλώσει ανοιχτά πως «υπάρχει εμφανές δημοκρατικό έλλειμμα και αυθαιρεσία στα Σώματα Ασφαλείας», απέλυσε τρεις αστυνομικούς που έκαναν «υπέρβαση καθήκοντος» και προανήγγειλε ακόμη και την κατάργηση και επανίδρυση του τμήματος των Ειδικών Δυνάμεων (ΜΑΤ) της Ελληνικής Αστυνομίας. Εκείνό πάντως που φάνηκε να εξοργίζει περισσότερο την ελληνική κοινή γνώμη ήταν η εμφανής διαπλοκή ορισμένων μελών της Ελληνικής Αστυνομίας με τις ακροδεξιές οργανώσεις.

ΝΑ ΦΥΓΟΥΝ ΟΛΟΙ ΟΙ ΞΕΝΟΙ. Στις 10 Μαΐου του 2011 ώρα 5 το πρωί ο 44χρονος Μανώλης Καντάρης, πατέρας τεσσάρων παιδιών, έπεσε νεκρός έξω από το σπίτι του στην οδό Ηπείρου στο κέντρο της Αθήνας. Είχε πάει να πάρει το αυτοκίνητο του από το πάρκινγκ προκειμένου να πάει την ετοιμόγεννη σύζυγό του στο νοσοκομείο για να γεννήσει. Του επιτέθηκαν τρεις αλλοδαποί, πιθανότατα Βορειοαφρικανοί, και τον μαχαίρωσαν θανάσιμα για να του πάρουν την κάμερά του, όπως έδειξε και η κάμερα ασφαλείας. Ο άτυχος Έλληνας ξεψύχησε λίγη ώρα αργότερα. Την ίδια μοίρα είχε λίγες ώρες αργότερα κι ένας νεαρός από το Μπαγκλαντές που άγνωστοι (πιθανότατα ακροδεξιοί για να εκδικηθούν το θάνατο του Έλληνα) τον μαχαίρωσαν καθώς εκείνος πήγαινε στην εργασία του.

Το περιστατικό αυτό ήταν η σταγόνα για να ξεχειλίσει το ποτήρι της αγανάκτησης των κατοίκων της Αθήνας, που χρόνια έβλεπαν το κέντρο της πόλης τους να κατακλύζεται από μετανάστες (κυρίως παράνομους) και να μετατρέπεται σε γκέτο και παράρτημα τριτοκοσμικών πόλεων. Το σημείο της δολοφονίας γέμισε λουλούδια, επιγραφές και αγανακτισμένους Αθηναίους, που διαδήλωσαν με συνθήματα κατά των μεταναστών. Τη σκυτάλη σύντομα ανέλαβαν οι ακροδεξιές οργανώσεις και ειδικά η «Χρυσή Αυγή», τα μέλη της οποίας άρχισαν να κυνηγούν και να δέρνουν τον οποιοδήποτε σκουρόχρωμο μετανάστη έβρισκαν μπροστά τους. Αυτό το ιδιότυπο πογκρόμ κράτησε αρκετές ώρες με την αστυνομία να παρακολουθεί, συχνά αμέτοχη, τις ταραχές, που έλαβαν χώρα στις 12 Μαΐου. Δεκαεπτά μετανάστες κατέληξαν στο νοσοκομείο λόγω ρατσιστικών επιθέσεων στο κέντρο της Αθήνας. Ανάμεσα στις 40 συλλήψεις Ελλήνων, κυρίως ακροδεξιών, που έγιναν εκείνη τη μέρα στο κέντρο της Αθήνας, δεν βρέθηκε ούτε ένα άτομο να φέρει αιχμηρό αντικείμενο, γεγονός που επιβεβαίωσε την ανοχή της Ελληνικής Αστυνομίας στους Ακροδεξιούς.

Είναι φανερό πλέον πως η οικονομική κρίση, σε συνδυασμό με τα αθρόα κύματα παράνομων μεταναστών που καταφθάνουν ασταμάτητα στην Ελλάδα, εκκολάπτουν το «αυγό του φιδιού» στη χώρα που γέννησε τη δημοκρατία. Ο βαθμιαίος εκφασισμός της ελληνικής κοινωνίας που ασφαλώς και προϋπήρχε ως σπέρμα, εκτοξεύτηκε στη δεκαετία του 1990 με τα πρώτα κύματα των μεταναστών. Θύματα αυτού του νέου ελληνικού ρατσισμού ήταν οι μετανάστες, που έκτισαν τις αυθαίρετες ή νόμιμες βίλες, δίδαξαν την ξεχασμένη στους Έλληνες τέχνη της πέτρας, και προστέθηκαν στις στρατιές των ανθρώπων από χώρες, όπως το Μπανγκλαντές και το Πακιστάν, για να δουλέψουν στα μεγάλα έργα που άλλαξαν τη χώρα: Εγνατία Οδός, Αττική Οδός, Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου, Αεροδρόμιο Αθηνών, Ολυμπιακά έργα, Μετρό κ.α. Όσοι θυμούνται τα καλά χρόνια της ελληνικής ευημερίας τείνουν να ξεχνούν πως το «Greek dream» ήταν πνιγμένο στο αίμα δεκάδων νεκρών και εκατοντάδων τραυματισμένων και ακρωτηριασμένων εργαζόμενων μεταναστών. Όλα τα προηγούμενα χρόνια η Ελλάδα παρέστησε την «ανεπτυγμένη» –όταν μάθαινε να τρώει σούσι, οι χρηματιστές φύτρωναν σαν τα μανιτάρια, και οι τηλεοράσεις γέμιζαν με ξανθιές παρουσιάστριες και κοριτσάκια που λικνίζονταν στα μπαρ και στα μπουζούκια– στις πλάτες των σκληρά εργαζόμενων μεταναστών και στα φθηνά δάνεια των τραπεζών. Σήμερα, που η χώρα βρίσκεται στο μέσο της χειρότερης οικονομικής κρίσης της σύγχρονης ιστορίας της και η ανεργία αυξάνεται αλματωδώς, οι μετανάστες θεωρούνται από ορισμένους περιττοί και θέλουν να τους διώξουν αρχίζοντας από τους παράνομους. Οι μετανάστες στην Ελλάδα υπολογίζονται σε 1,7-1,9 εκατομμύρια και οι περισσότεροι ζουν στη χώρα χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα, πράγμα που τους καθιστά ευάλωτους τόσο σε σχέση με τις Αρχές, όσο και σε σχέση με τις ακροδεξιές ομάδες που στρέφονται ανοικτά εναντίον τους. Η αύξηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας οδηγεί στη στοχοποίηση και στη βία κατά των μεταναστών κι αυτό μακροπρόθεσμα θα έχει πολύ αρνητικές συνέπειες σε μια παραδοσιακά φιλειρηνική και δημοκρατική κοινωνία, όπως η ελληνική. Ορισμένοι μάλιστα φτάνουν στο σημείο να παρομοιάσουν τη σημερινή κατάσταση της ελληνικής κοινωνίας μ’ εκείνη της γερμανικής την περίοδο του Μεσοπολέμου. Όπως γράφει και ο συγγραφέας Γιώργος Πήττας «η πολεμική ήττα, η Συνθήκη των Βερσαλλιών, και ο γερμανικός εξευτελισμός ήταν που οδήγησαν στον θρίαμβο του Χίτλερ. Εδώ, σε μας είναι η ήττα της ψεύτικης ευδαιμονίας του Greek dream και η ταπεινωτική Συνθήκη του Μνημονίου, που ίσως μας σπρώξουν στην θανάσιμη παγίδα του εθνο-λαϊκισμού». Πρόκειται για μια επικίνδυνη προοπτική, που μπορεί ωστόσο να αποφευχθεί.

ΠΑΛΙΕΣ ΑΜΑΡΤΙΕΣ, ΝΕΟ ΔΑΝΕΙΟ. Σήμερα η ελληνική οικονομία μοιάζει να βρίσκεται στο ναδίρ της και αρκετοί ξένοι αναλυτές προβλέπουν πως ίσως τελικά δεν καταφέρει να αποφύγει τη χρεοκοπία ή την αναδιάρθρωση του χρέους της. Το έλλειμμα μειώνεται με αργούς ρυθμούς (ο στόχος είναι να υπάρχουν πρωτογενή πλεονάσματα από το 2014), οι μεταρρυθμίσεις και οι διαρθρωτικές αλλαγές (π.χ. η απελευθέρωση των «κλειστών» επαγγελμάτων) καθυστερούν, το χρέος και η ανεργία αυξάνονται και η οικονομία βρίσκεται ακόμη σε ύφεση. Προσπαθώντας να τηρήσει το πρόγραμμα για τη μείωση των ελλειμμάτων –βάσει της συμφωνίας που υπέγραψε με την Τρόϊκα– η Ελληνική Κυβέρνηση περικόπτει δαπάνες και προσπαθεί απεγνωσμένα να συγκεντρώσει έσοδα, στερώντας έτσι χρήματα από την πραγματική οικονομία. Όλη αυτή η εικόνα δεν αρέσει στις ιδιαίτερα καχύποπτες και επιθετικές διεθνείς αγορές, που προεξοφλούν αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, μη θεωρώντας βιώσιμη τη διαχείρισή του, και γι’ αυτό απαιτούν να δανείσουν την Ελλάδα με επιτόκια… πιστωτικής κάρτας! Με αυτά τα δεδομένα η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να βγει και να δανειστεί από τις Αγορές μέσα στο 2012, όπως ήταν και ο αρχικός στόχος του σχεδίου της Ελληνικής Κυβέρνησης και της Τρόικας. Αυτό παραδέχθηκε ανοικτά και ο πρόεδρος τουEurogroup Ζαν Κλοντ Γιούγκερ. Αυτό σημαίνει πως η Ελλάδα, όταν το 2012 τελειώσουν τα χρήματα του αρχικού δανείου των 110 δισ. ευρώ, δεν θα μπορέσει να επιστρέψει στις αγορές για να αναχρηματοδοτήσει το χρέος της κι αυτό συνεπάγεται αναπόφευκτα τη χρεοκοπία ή τη σύναψη ενός νέου δανείου. Ήδη διεξάγονται σχετικές μυστικές διαβουλεύσεις και λέγεται πως το ύψος του νέου δανείου προς την Ελλάδα θα είναι μεταξύ 60-70 δισεκατομμυρίων ευρώ κι έτσι η χώρα θα μπορέσει να καλύψει επαρκώς τις υποχρεώσεις της το 2012-2013, ώστε να της δοθεί χρόνος για να μειώσει το έλλειμμα της και σχηματίσει πρωτογενή πλεονάσματα με τα οποία θα μειώσει το συνολικό της χρέος σε βάθος χρόνου.

Νέο δάνειο ωστόσο σημαίνει και νέα συμφωνία, ένα νέοMemorandumκαι μάλιστα με πολύ σκληρότερους όρους από το προηγούμενο. Οι δανειστές της Ελλάδας θα ζητήσουν μεταξύ άλλων ως εγγύηση κι ένα γενναίο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων που θα ξεπεράσει τα 50 δισεκατομμύρια ευρώ. Η Ελλάδα, λένε, είναι πλούσια χώρα και η δημόσια περιούσία υπολογίζεται στα 300 δισεκατομμύρια ευρώ (350 δισεκατομμύρια είναι το σύνολο του ελληνικού χρέους) και για να πάρει νέο δάνειο πρέπει να «βγάλει στο τραπέζι» κάποια από τα περιουσιακά της στοιχεία. Αυτό σημαίνει πως κάποιες δημόσιες υπηρεσίες, όπως τράπεζες, Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού, λιμάνια, αεροδρόμια και περιοχές-«φιλέτα», θα πουληθούν στους ιδιώτες και με τα χρήματα αυτά η χώρα θα μειώσει το χρέος της τουλάχιστον κατά 20%. Τα συνδικάτα του Δημόσιου τομέα αντιδρούν, αλλά οι αποκρατικοποιήσεις φαίνονται πλέον μονόδρομος για να βγει η χώρα από το οικονομικό τέλμα. Το ζητούμενο είναι να κερδηθεί χρόνος, να προχωρήσουν κι άλλο οι μεταρρυθμίσεις, να μειωθούν τα ελλείμματα ώστε το ελληνικό χρέος να γίνει «διαχειρίσιμο» και φυσικά να αποφευχθεί μια ελληνική χρεοκοπία που θα είχε αλυσιδωτές αντιδράσεις και στις άλλες οικονομίες της Ευρωζώνης. Ούτε η Αθήνα, ούτε βεβαίως οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο συζητούν το ενδεχόμενο της αναδιάρθρωσης ή του «haicut» (κουρέματος) του ελληνικού χρέους, διότι αυτό θα είχε καταστροφικές συνέπειες στο ελληνικό και ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, καθώς και στο ίδιο το Ευρώ. Συζητούν όμως το ζήτημα της επιμήκυνσης του ελληνικού χρέους (reprofiling) και της μείωσης των επιτοκίων, έτσι ώστε να ανακουφιστεί κάπως η Ελλάδα και ο ελληνικός λαός από το δυσβάστακτο βάρος των τοκοχρεολυσίων και να διοχετεύσει πόρους στην ανάπτυξη και στην επανεκκίνηση της οικονομίας.

ΚΙ ΟΜΩΣ ΥΠΑΡΧΕΙ ΦΩΣ ΣΤΟ ΒΑΘΟΣ. Ευτυχώς όμως τα πράγματα δεν είναι όλα μαύρα στην ελληνική οικονομία. Υπάρχει όντως φως στο βάθος του τούνελ. Κάποιες ακτίνες του διακρίνονται ήδη. Ευχάριστη έκπληξη υπήρξε η ανακοίνωση στις 13.05.2011 από τηEurostat ότι το ΑΕΠ του πιο προβληματικού παιδιού της Ευρωζώνης αυξήθηκε κατά 0,8% το πρώτο τρίμηνο του 2011, έπειτα από εννέα τρίμηνα συνεχών μειώσεων. Η «ύφεση ρηχαίνει» πανηγύρισε με συγκρατημένη αισιοδοξία το Υπουργείο Οικονομικών και επικαλέστηκε την άνοδο των ελληνικών εξαγωγών κατά 25% το προηγούμενο εξάμηνο χάρη στην εξωστρέφεια πολλών ελληνικών επιχειρήσεων. Έπειτα από μήνες συνεχούς ανόδου ο πληθωρισμός πέφτει και θα κυμανθεί γύρω στο 2% ετησίως. Το ίδιο τοIMF προέβλεψε πως η Ελλάδα θα επιστρέψει στην ανάπτυξη το 2012 με τον αρχικά αναιμικό ρυθμό του +1,1% και κατόπιν θα επιταχυνθεί. Το κλειδί σ’ αυτή τη νέα επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας θα είναι ο περαιτέρω περιορισμός των δημόσιων ελλειμμάτων και σπαταλών, οι γενναίες αποκρατικοποιήσεις και ο δραστικός περιορισμός της γραφειοκρατίας, που θα φέρουν μεγάλες ξένες επενδύσεις στη χώρα. Ήδη υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για επενδύσεις στην Ελλάδα στον τομέα του τουρισμού και της ενέργειας, με την εγκατάσταση ηλιακών πάρκων και την εκμετάλλευση των μεγάλων πετρελαϊκών αποθεμάτων που βρίσκονται στο βυθό του Αιγαίου και του Ιονίου.

Ένας άλλος τομέας που στέλνει ενθαρρυντικά μηνύματα είναι εκείνος του τουρισμού, όπου προβλέπεται για φέτος αύξηση της κίνησης και των εσόδων κατά 15-20%. Η μείωση στις τιμές και στους φόρους κάνει το ελληνικό τουριστικό πακέτο πιο ελκυστικό και μάλιστα σε μια εποχή που οι αναταραχές στην Αίγυπτο και στην Τυνησία στέλνουν όλο και περισσότερους τουρίστες στα ελληνικά νησιά. Σημαντική τουριστική αύξηση καταγράφεται στους τουρίστες από το Ισραήλ, που επιλέγουν πλέον για τις διακοπές τους την Ελλάδα από την Τουρκία λόγω της πολιτικής του Ερντογάν. Μεγάλη αύξηση αναμένεται από τη Ρωσία αλλά κι από τις βαλκανικές χώρες. Ειδικά από τη Σερβία προβλέπεται πως θα έρθουν φέτος στις ελληνικές παραλίες πάνω από ένα εκατομμύριο τουρίστες σε σχέση με τις 700.000 που ήρθαν το 2010. Ακόμη και η Γερμανία λόγω της πρωτοφανούς οικονομικής της ανάπτυξης προβλέπεται πως θα στείλει φέτος 7% περισσότερους τουρίστες στις ελληνικές ακτές. Τα χαμόγελα στον τουριστικό τομέα φαίνεται να επιστρέφουν και αυτό ίσως πυροδοτήσει και την πολυπόθητη επιστροφή στην ελληνική ανάπτυξη.

ΑΛΛΑΖΟΥΜΕ Ή ΒΟΥΛΙΑΖΟΥΜΕ. Παρά τα όποια ενθαρρυντικά μηνύματα όμως η Ελλάδα έχει ακόμη μακρύ και δύσκολο δρόμο μπροστά της. Ξένες εφημερίδες και αναλυτές γράφουν συχνά για την «επερχόμενη ελληνική χρεοκοπία» ή για το πιθανό «haircut» του ελληνικού χρέους, αλλά η Ελληνική Κυβέρνηση και οι Έλληνες πολίτες έχουν συνηθίσει πλέον όλη αυτή την καταστροφολογία και επιδεικνύουν αξιοσημείωτη ψυχραιμία. «Αυτό που χρειάζεται είναι να αφήσουν ήσυχη την Ελλάδα να κάνει τη δουλειά της», επισημαίνει όπου βρεθεί ο Έλληνας πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου, υπογραμμίζοντας πως η Ελλάδα δεν πρόκειται να βγει από την Ευρωζώνη. Ούτε η Αθήνα το θέλει, ούτε και οι υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης το θέλουν και εκτός αυτού κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται κι από τις συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Ευρώ δεν είναι λεωφορείο για να κατεβαίνει κανείς όποτε θέλει. Μια αποχώρηση από την Ευρωζώνη ενός κράτους-μέλους της θα σήμαινε ταυτόχρονα και την καταστροφή του κοινού νομίσματος. Αυτό που χρειάζεται η Ελλάδα είναι περισσότερο χρόνο. Χρόνο για να προωθήσει μεταρρυθμίσεις και διορθωτικές αλλαγές που καθυστερούν εδώ και δεκαετίες, χρόνο για να επανεκκινήσει την οικονομία της, ώστε να μειώσει σταδιακά τα ελλείμματα και το χρέος της. Η Ελλάδα χρειάζεται χρόνο για να αλλάξει. Αν δεν αλλάξει, τότε θα βουλιάξει υπό του βάρος του τεράστιου χρέους της και των δικών της λαθών.

O Γιώργος Στάμκος (stamkos@post.com) είναι συγγραφέας-δημοσιογράφος και εκδότης-διευθυντής του περιοδικού ΖΕΝΙΘ.

Σημείωση: Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε και στο περιοδικό Vreme της Σερβίας στις 19.05.2011.