Αλμπέρ Καμί (Albert camus)
1913-1960
Ο «Επικίνδυνος Συγγραφέας»
«Επαναστατώ άρα υπάρχω!»
«Στα βάθη του χειμώνα έμαθα πως τελικά μέσα μου υπήρχε ένα ακατανίκητο καλοκαίρι». Αλμπέρ Καμί
Η Τέχνη δεν αντέχει τη λογική; Ιδρυτής του Theatre du Travail (1935), o Γάλλος φιλόσοφος, συγγραφέας και δημοσιογράφος, Αλμπέρ Καμύ χρωστά σχεδόν εξίσου τη φήμη του στα μυθιστορήματά του «Ο Ξένος» και «Η Πανούκλα», στα θεατρικά του έργα «Καλλιγούλας» και «Οι δίκαιοι» αλλά και στα φιλοσοφικά του δοκίμια «Ο Μύθος του Σίσυφου» και «Ο επαναστατημένος άνθρωπος». Έγραψε για την αναζήτηση του νοήματος στη ζωή και για την ανάγκη της εξέγερσης και τιμήθηκε με το Βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας το 1957.
«Ελεύθερος είναι εκείνος που μπορεί να ζει χωρίς να λέει ψέματα».
Για τον βιογράφο του, Ολιβιέ Τοντ, ήταν ένας «επικίνδυνος συγγραφέας» αμφισβητώντας το ιδεολογικό δόγμα ότι ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Ο Καμύ δεν αποδέχεται τον σουρεαλισμό, χαρακτηρίζοντάς τον παρωχημένο πνευματικό κίνημα, αλλά, αντιθέτως, αντιλαμβάνεται το παράλογο με την έννοια του αντιφατικού, του μη λογικού. Δεν θεωρεί λογικό εκείνον που σκέφτεται, αλλά εκείνον που αισθάνεται λογικά, αναφέροντας σ’ ένα από τα πρώτα του άρθρα ότι «η Τέχνη δεν αντέχει τη λογική».
«Το να δημιουργείς είναι σαν να ζεις δυο φορές».
Η Τέχνη δεν αντέχει τη λογική
Από τα 47 χρόνια της ζωής του τα 27 τα έζησε στην Αλγερία και τα 20 στη Γαλλία. Γεννήθηκε 7 Νοεμβρίου 1913 και συστηνόταν ως «γιος ενός οιναποθηκάριου και μιας παραδουλεύτρας, ανιψιός βαρελοποιού». Ο πατέρας του, Λουσιάν, τραυματίστηκε στη μάχη της Μαρν κατά τη διάρκεια του ‘Α Παγκοσμίου Πολέμου και λίγο αργότερα πέθανε. Με τη μητέρα του είχε μία πολύ ιδιαίτερη σχέση. Χαρακτηριστικό είναι ότι της αφιέρωνε τα βιβλία του με την επισήμανση «σ΄ αυτήν που δεν θα μπορέσει να το διαβάσει ποτέ», γιατί ήταν αγράμματη.
Ο Καμύ ξεκινάει να γράφει πολύ νέος και τα πρώτα του κείμενα δημοσιεύονται στο περιοδικό Sud το 1932. Πήρε πτυχίο ανωτάτων σπουδών στη φιλολογία αλλά εξαιτίας της φυματίωσης δεν κατάφερε να περάσει τον διαγωνισμό πιστοποίησης που θα του επέτρεπε να ασχοληθεί με την εκπαίδευση (agrégation). Δύο χρόνια μετά την εγγραφή του στο κομουνιστικό κόμμα, το εγκαταλείπει, προσάπτοντάς του «ιδεολογικό απολυταρχισμό». Εκείνη την εποχή γράφει στα σημειωματάριά του: «Όσοι έχουν κάποιο μεγαλείο μέσα τους δεν κάνουν πολιτική». Εργάζεται στην εφημερίδα Front populaire (Το λαϊκό μέτωπο), του Πασκάλ Πια, όμως η έρευνά του με τίτλο «Μιζέρια της Καμπυλίας», συναντά αντιδράσεις και το 1940 η κυβέρνηση της Αλγερίας θα απαγορεύσει την εφημερίδα και θα φροντίσει να μη ξαναβρεί δουλειά ο Καμύ.
» Από την εμπειρία κανείς δεν γίνεται σοφός, αλλά εμπειρογνώμων. Σε τι όμως;»
Τότε είναι που εγκαθίσταται στο Παρίσι και εργάζεται ως γραμματέας σύνταξης στην εφημερίδα Paris-Soir. Εκείνη την περίοδο θα δημοσιεύσει και τον «Ξένο» (1942) και τον «μύθο του Σίσυφου» (1942). «Ο Ξένος», η ιστορία ενός άντρα που δεν δείχνει κανένα συναίσθημα για το θάνατο της μητέρας του, που στη συνέχεια σκοτώνει έναν Άραβα, έγινε παγκόσμια εκδοτική επιτυχία. Σύμφωνα με την δική του άποψη περί ταξινόμησης του έργου του, αυτά τα έργα υπάγονται στον «κύκλο του παραλόγου», ο οποίος θα συμπληρωθεί με τα θεατρικά έργα «Η παρεξήγηση» και ο «Καλλιγούλας».
Το 1943 προσλαμβάνεται ως αναγνώστης από τον εκδοτικό οίκο Gallimard. Κατά την κατοχή της Γαλλίας από τους Ναζί, ο Καμύ υπήρξε ενεργός στην αντίσταση, γράφοντας και έχοντας την αρχισυνταξία για την παράνομη εφημερίδα Combat. Το λογοτεχνικό του έργο συνεχίζεται με τον «κύκλο της εξέγερσης», στον οποίο περιλαμβάνεται η «Πανούκλα» (1947) αλλά και άλλα έργα όπως «Οι δίκαιοι» (1949) και «Ο επαναστατημένος άνθρωπος» (1951).
Ο βιογράφος του γράφει για τη σχέση του με τη δημοσιογραφία: «Πολλοί συγγραφείς γεννιούνται από τη δημοσιογραφία. Αλλοι τόσοι θάβονται απ΄ αυτήν. Ο Καμύ ξεκινάει μια αντίστροφη κίνηση. Ξέρει ήδη να στήνει το σκηνικό, να τοποθετεί τα πρόσωπα. Το δίπλωμα της φιλοσοφίας του είναι χρήσιμο: αναζητεί το νόημα κάτω από τα γεγονότα».
Πολιτική και δημοσιογραφία έχουν αξίες ασύμβατες κατά τον Καμύ, καθώς ο πολιτικός αποκρύπτει την αλήθεια, ενώ ο δημοσιογράφος οφείλει να την ξεσκεπάσει, χαρακτηρίζοντας τον δημοσιογράφο «ιστορικό τού άμεσου».
Επισκέφθηκε την Ελλάδα στις 28 Απριλίου 1955 και είχε δώσει διάλεξη στο Γαλλικό Ινστιτούτο της Αθήνας. Τη συζήτηση αποτύπωσε στο μαγνητόφωνο ο ποιητής Ανδρέας Εμπειρίκος.
«Ο κόσμος όπου αισθάνομαι πιο άνετα, είναι ο Ελληνικός μύθος».
Εκείνη την εποχή, οι μνήμες του Εμφυλίου στη χώρα μας ήταν ακόμα νωπές, ενώ ο Καμύ είχε ήδη συνυπογράψει επιστολή συμπαράστασης στους αριστερούς που είχαν καταδικαστεί σε θάνατο (1949), ενώ αργότερα κράτησε την ίδια στάση και για τους αγωνιστές της Κύπρου. «Πράγματι», παραδεχόταν, «υπήρξε μια γαλλική εθνική αλληλεγγύη και υπήρξε και μια ελληνική εθνική αλληλεγγύη: η αλληλλεγγύη της οδύνης. Αυτή την αλληλεγγύη μπορούμε να την ξαναβρούμε κάθε στιγμή και όχι μόνο με το ένδυμα της οδύνης».
Κατά τη συζήτηση αυτή, απάντησε και στην ερώτηση «πού είναι η ελευθερία την οποία διεκδικείτε;», που του έθεσε μια μαθήτρια: «Η άνευ όρων ελευθερία είναι το αντίθετο της ελευθερίας. Την άνευ ορίων ελευθερία μόνον οι τύραννοι μπορούν να την ασκούν. Ο Χίτλερ ήταν ένας σχετικά ελεύθερος άνθρωπος, ο μόνος άλλωστε από όλη την Αυτοκρατορία του. Αλλά αν θέλουμε να ασκήσουμε μια αληθινή ελευθερία, αυτή δεν μπορεί να ασκηθεί μόνο προς το συμφέρον τού ατόμου που την ασκεί. Η ελευθερία είχε πάντα ως όριο την ελευθερία των άλλων».
Ο συγγραφέας έφυγε από τη ζωή στις 4 Ιανουαρίου 1960 σε ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα, όταν ο οδηγός, εκδότης Μισέλ Γκαλιμάρ, παρέκκλινε της πορείας του και χτύπησε σε ένα δέντρο. Ο Γκαλιμάρ τραυματίστηκε σοβαρά και πέθανε πέντε ημέρες αργότερα στο νοσοκομείο. Ο Καμύ σκοτώθηκε επί τόπου. Ο ίδιος έλεγε στους φίλους του ότι «δεν υπάρχει τίποτα πιο σκανδαλώδες από τον θάνατο ενός παιδιού και τίποτα πιο παράλογο από το θάνατο σε τροχαίο δυστύχημα». Η σορός του ενταφιάστηκε στην Lourmarin, στη Νότια Γαλλία, όπου διέμενε τα τελευταία χρόνια της ζωής του.
«Να αυτοκτονήσω ή να κάνω καφέ;’ Αλμπέρ Καμί
ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ του Αλμπέρ Καμί
The Stranger (L’Étranger, often translated as The Outsider) (1942)
The Plague (La Peste) (1947)
The Fall (La Chute) (1956)
A Happy Death (La Mort heureuse) (written 1936–38, published posthumously 1971)
The First Man (Le premier homme) (incomplete, published posthumously 1995)
Short stories
Exile and the Kingdom (L’exil et le royaume) (collection, 1957)
The Adulterous Woman (La Femme adultère)
The Renegade or a Confused Spirit (Le Renégat ou un esprit confus)
The Silent Men (Les Muets)
The Guest (L’Hôte)
Jonas or the Artist at Work (Jonas ou l’artiste au travail)
The Growing Stone (La Pierre qui pousse)
Non-fiction books[edit]
Christian Metaphysics and Neoplatonism (1935)
Betwixt and Between (L’envers et l’endroit, also translated as The Wrong Side and the Right Side) (collection, 1937)
Nuptials (Noces) (1938)
The Myth of Sisyphus (Le Mythe de Sisyphe) (1942)
The Rebel (L’Homme révolté) (1951)
Notebooks 1935–1942 (Carnets, mai 1935 —fevrier 1942) (1962)
Notebooks 1943–1951 (1965)
Notebooks 1951–1959 (2008) Published as «Carnets Tome III : Mars 1951 – December 1959» (1989)
Algerian Chronicles (2013)[45][46][47]
Plays[edit]
Caligula (performed 1945, written 1938)
Requiem for a Nun (Requiem pour une nonne, adapted from William Faulkner’s novel by the same name) (1956)
The Misunderstanding (Le Malentendu) (1944)
The State of Siege (L’État de Siège) (1948)
The Just Assassins (Les Justes) (1949)
The Possessed (Les Possédés, adapted from Fyodor Dostoyevsky’s novel Demons) (1959)
Essays
Create Dangerously (Essay on Realism and Artistic Creation) (1957)
The Ancient Greek Tragedy (Parnassos lecture in Greece) (1956)
The Crisis of Man (Lecture at Columbia University) (1946)
Why Spain? (Essay for the theatrical play L’ Etat de Siège) (1948)
Reflections on the Guillotine (Réflexions sur la guillotine) (Extended essay, 1957)
Neither Victims Nor Executioners (Combat) (1946)
Collected essays
Resistance, Rebellion, and Death (1961) – a collection of essays selected by the author, including the 1945 Lettres à un ami allemand (Letters to a German Friend) and A Defense of Intelligence, a 1945 speech given at a meeting organized by Amitié Française[48]
Lyrical and Critical Essays (1970)
Youthful Writings (1976)
Between Hell and Reason: Essays from the Resistance Newspaper «Combat», 1944–1947 (1991)
Camus at «Combat»: Writing 1944–1947 (2005)
Albert Camus Contre la Peine de Mort (2011)
Επιλεγμένες βιογραφίες για τον Α. Καμί
Philip Malcolm Waller Thody, Albert Camus, A Study of His Work (1957) (OCLC 342101)
Germaine Brée, Camus (1959) (ISBN 1-122-01570-4)
Emmett Parker, Albert Camus, The Artist in the Arena (1965) (OCLC 342770)
Adele King, Camus (1966) (ISBN 0-05-001423-4)
Vicente de Paulo Barretto, Camus: vida e obra (1970)
Herbert R. Lottman, Albert Camus: A Biography (1979) (ISBN 3-927258-06-7)
David Sprintzen, «Camus: A Critical Examination» (1988) (ISBN 0-87722-544-3)
Stephen Eric Bronner, «Camus: Portrait of a Moralist» (1999) (ISBN 0-81663283-9)
Howard E. Mumma, Albert Camus and the Minister (2000) (ISBN 1-55725-246-7)
Olivier Todd, Albert Camus: A Life (2000) (ISBN 0-7867-0739-9)
Heiner Wittmann, Albert Camus: Kunst und Moral (ISBN 3-631-39525-6)
Sean B. Carroll (2014). Brave Genius: A Scientist, a Philosopher, and Their Daring Adventures from the French Resistance to the Nobel Prize. Broadway Books. ISBN 978-0307952349.
References.
ΖΕΝΙΘ 